Vanaf 1 januari 2023 is RDW niet langer de toezichthouder op terugroepacties van motoren en auto’s; vanaf die dag is de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat daarvoor verantwoordelijk geworden. Dit betekent dat er een volledig nieuwe werkwijze zal moeten komen, al is nog niet bekend hoe die eruit gaat zien. Wel is nu duidelijk dat de homologatie van voertuigen, een commerciële activiteit, bij de commercieel werkende RDW blijft, terwijl de wettelijke toezichtstaak nu weer in handen komt van een onafhankelijke overheidsinstantie.

RDW: geen capaciteit ingekocht

Terugroepacties zijn een zeer vaak terugkerend proces, uit de cijfers van Kenteken.TV blijkt dat er in 2022 maar liefst 5127 motoren met een Nederlands kenteken terug werden geroepen naar de dealers. Uit eigen onderzoek van Nieuwsmotor.nl bleek dat het toezicht vanuit RDW daarop minimaal, zo niet volledig afwezig, was. Uit een interview in 2017 bleek dat er hiervoor geen capaciteit door de overheid bij RDW werd ‘ingekocht’, waardoor RDW als Zelfstandig BestuursOrgaan (ZBO) er niks aan deed; er moet in een ZBO immers kostendekkend gewerkt worden.

Daarnaast bleek dat de commerciële activiteiten van RDW (homologatie voor fabrikanten) niet goed strookten met haar functie als toezichthouder op diezelfde auto- en motorfabrikanten; alle informatie werd volledig gebaseerd op input van de auto- en motormerken, voor enige vorm van onderzoek, een accuraat terugroepregister of communicatie was ‘geen capaciteit’.

Terugroepacties motoren in Nederland 2020 – 2022

Europees systeem terugroepacties faalt

Extra lastig is de situatie dat er weliswaar een Europees systeem is voor terugroepacties, maar dat dit matig functioneert en geen sanctiemogelijkheden heeft als fabrikanten geen melding maken van een potentieel gevaarlijk defect. Zo kan het gebeuren dat sommige ‘bekende’ motormerken in Nederland heel vaak een terugroepactie melden, maar sommige andere grote merken bijna nooit, terwijl ze in het buitenland veel meer gelijk opgaan. Daar komt dan nog bovenop dat àls de terugacties dan in Nederland gemeld worden, het nog steeds op geen enkele wijze verplicht is daar iets mee te doen, voor zowel motormerk als motorrijder zelf.

Stint

Verder liepen de Europese meldingen eerst via de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, die dan de motorvoertuigen door moest geven aan RDW. Tel daar de stroom aan containers vol Chinese voertuigen van totaal onbekende merken bij op, en het is duidelijk dat het proces niet werkte. Het lijkt erop dat het noodlottige ongeval met de Stint ervoor gezorgd heeft dat dit proces eindelijk tegen het licht werd gehouden, met de wisseling van de wacht als gevolg.

“De ILT is aangewezen als toezichthouder op de Verordening VO2013/168. Er wordt op dit moment, in overleg met de RDW, verder uitgewerkt welke rol beide organisaties precies hebben bij terugroepacties. Zodra hierover meer over bekend is, wordt dit gemeld. – “reactie afd. Persvoorlichting ILT (25 januari 2023)

ILT op de bres voor veiligheid consumenten?

Momenteel is de overdracht tussen RDW en ILT dus aan de gang, maar binnen de laatste instantie is het blijkbaar nog zoeken naar een werkwijze. Het is daarbij wel te hopen dat ILT haar functie als toezichthouder veel serieuzer gaat nemen dan RDW dat deed, want in Nederland rijden nu nog duizenden motorfietsen en auto’s rond, waarop een terugroepactie nooit is aangekondigd, uitgevoerd of gecontroleerd. Het ontzettend strenge, maar uiterst transparante systeem in Amerika en Canada laat zien dat dit makkelijk véél beter kan.